بررسی مقایسه ای آرای امام خمینی (س) وآیت الله محمد بهاری همدانی (ر.ه) در باب مراقبه

چکیده: یکی از مباحث مهم در عرفان عملی«مراقبه» است که مراحل سیر و سلوک سالک إلی الله در پرتو این مقوله ی مهم، پی ریزی می شود. از آنجا که یکی از محوری ترین تعالیم امام خمینی(س) مراقبه می باشد و آیت الله بهاری همدانی(ره) از عرفای معاصر نیز در مراسلات خویش بر این مطلب تأکید داشته اند، لذا این پایان نامه با هدف تبیین شباهت ها و تفاوتهای آرای امام خمینی(س)و آیت الله بهاری همدانی(ره) در باب مراقبه تدوین گردیده است. در پی یافتن پاسخ این سوال که چه تعریفی از مراقبه می توان ارائه داد و مراقبه چه ساحاتی از ساحات انسان را دربرمی گیرد، تعریف جامعی از مراقبه ارائه شده است و براساس برخی اشارات غیر صریح امام خمینی(س) و با استناد به برخی احادیث، به معنای موسَّع تری از مراقبه دست یافتیم که علاوه بر مراقبه در عرصه ی رفتار، مراقبه در ساحات صفات و عقاید را نیز شامل می شود. هم چنین مبانی معرفتی مراقبه و نظریه ی تشکیکی بودن مراقبه و مراتب متعدد آن تبیین گردیده است. در پاسخ به این سوال که مراقبه چه آثار و نتایجی دارد، حبّ و أنس، شرم و حیاء و کشف و شهود به عنوان آثار و نتایج قطعی آن، که مورد اتفاق نظر قدماءو عرفای معاصر بوده است، مطرح گردیده است و در تبیین عوامل حدوث و بقاء مراقبه و آفات و موانع آن علاوه بر بررسی آثار قدماء، به مباحثی مانند تضرّع و توسل و غفلت و دنیا طلبی که در ادبیات عرفانی عرفا، مورد غفلت واقع شده است و امام خمینی(س) و آیت الله محمد بهاری همدانی به آن موضوعات توجّه داشته اند، پرداخته شده است. واژگان کلیدی: مراقبه، محاسبه، مشارطه